Mín kroppur er ikki ein politiskur vígvøllur

Í kvøld 8. juni verður stovnandi aðalfundur, har felag, ið skal arbeiða fyri rættinum til egnan kropp verður stovnað. Rætturin, sum fyrst og fremst er talan um í hesum førinum, er rætturin til at fáa abort, um kvinnan vil tað.

Kvinnur hava í øldir stríðst fyri hesum fyri teimum sjálvsagda rætti, men verða forðaðar av kúgandi meiningsdannarum, serliga í trúarbólkum, og bangnum politikarum, sum ræðast at missa atkvøður, og sum vilja gera alt, tey kunnu fyri at forða fyri hesum.

Men nú tíma ikki ungar føroyskar kvinnur hetta meira, men stíga opið fram og krevja sín sjálvsagda rætt. Tær kenna ikki trongd til at standa og bukka og skava fyri at fáa hendan rættin, tvørturímóti so krevja tær broyting.

Eg eri in awe av, at vit hava so skilagóðar ungar kvinnur í hesum landinum, tí sum tær siga:

Tað er ikki í lagi, at avgerðin skal vera tengd at privatum áskoðanunum hjá einstøkum læknum, politikarum ella trúarbólkum. Hvat onnur halda vera rætt og skeivt í hesum máli er óviðkomandi. Tað, sum hevur týdning er, at politiska skipanin tryggjar kvinnuni eitt greitt, trygt og virðiligt grundarlag til at taka ta avgerð, sum er røtt fyri hana!

Mín kroppur er ikki ein politiskur vígvøllur, siga tær. Valið skal vera frítt.

Sjálvsagt fóru fólk í hernað beinanvegin at verja rættin til lív, sum tað so fagurt eitur. Tað var greitt, at talskvinnan fyri undirskriftainnsavningina als ikki helt, at kvinnan hevur rætt at ráða yvir sínum egna kroppi, og her eri eg og tær, sum skipa fyri at seta felagið á stovn, so rúkandi ósamdar. Kvinnan ræður yvir sínum egna kroppi og ongin annar!

“Ynskja vit at minka um fosturtøkutalið, mugu vit sostatt flyta fokus frá at nokta fosturtøku til heldur at fyribyrgja, at kvinnan kemur í ta støðu, at hon má taka fosturtøku. Tað gera vit m.a. við at hava góða seksualundirvísing í fólkaskúlunum, ókeypis fyribyrging og góðar sosialar skipanir.” sigur skilagóða Maria Lyager við jn.fo

At hesar kvinnur tora at stíga fram og bróta tøgnina á henda hátt, soleiðis at fosturtøka ikki heldur fram at vera nakað, tú eigur at skammast yvir, og sum tú sagtans kanst liva við, hóast tað er ein trupul avgerð, er alla æru vert. Og hetta ber boð um, at rákið er við at venda, nú tíma kvinnur ikki longur at standa við hattinum í hondini.

Eg ynski tykkum alt gott!

Hevur Føroya løgmaður etið bláseym?

Eg hoyrdi eina ferð eina góða søgu um Ingálv av Reyni, sum ofta varð plágaður av einum ávísum persóni, sum vildi sleppa at tosa við hann í tíð og úrtíð. Ein dagin ringir hesin persónur so til Ingálv, konan tekur telefonina og sigur, at tann og tann er í telefonini. Ingálvur ger ikki mætari enn at hann loypur út á altanina og teskar við konuna: Sig, at eg eri úti.

Vildi ynskt, at løgmaður kendi hesa søguna, tá ið Pro Vita felagsskapurin ringdi til hansara og bað hann seta eina ráðstevnu um abortmótstøðu í Føroyum. Ikki tí at tað var ein ráðstevna ímóti aborti, men tí at í hvussu er ein av røðarunum, Ludvig Nessa, er ein ógvuliga ódámligur og kontroversiellur persónur. Hann er prestur, sum hevur mist sítt loyvi at prædika í norsku fólkakirkjuni, sum sigur at álopið á Utøya og stjórnarbygningin í Oslo var úrslit av abortlóggávuni í Noregi, sum hevur prísað forsetanum í Uganda fyri at gera homoseksualitet ólógligt. Og øll vita, at tú ert í lívsvanda, um tú ert samkynd í Uganda. Ein maður sum brúkar sína twitter-kontu at siga, at feminisma hevur kostað fleiri mannalív enn bæði nazisma og kommunisma tilsamans. Minnir eitt sindur um Jenis av Rana úr Miðflokkinum, sum heilt vist tekur fult undir við Føroya Pro Vita, tá ið hann á tingsins røðarapalli ákærdi konufólk fyri at vera nazistar, uttan at formaðurin segði eitt einasta orð um, at hetta var átaluvert. Men at vera í ljósareyðari t-shirt við orðinum feminisma á er harafturímóti átaluvert og skal bannast!

Sami Ludvig Nessa hevur eisini á sínari twitter-kontu sagt, at homoseksualitetur er perversur og í stríð við náttúrulógirnar og Bíbliuna.

Bara tað at ein felagsskapur sum Pro Vita bjóðar einum slíkum persóni at hava framløgu um síni sjónarmið á ráðstevnuni, sum opinbart skal greina mannavirði, sigur ein hóp, ja, kanska alt, um støðið á ráðstevnuni.

Er hetta tað, løgmaður vil leggja rygg og umdømi sítt til? Eg øtist! Skulu vit taka tað soleiðis, at løgmaður gongur inn fyri slíkum horriblum úttalilsum – at hetta er tann kjakmentanin, hann viðmælir, at hann er ímóti abortlóggávuni í Føroyum, at hann er ímóti feministum, samkyndum? Eg trúgvi tí ikki ordiliga, men so átti hann at hava lisið skránna hjá pro Vita betur, áðrenn hann leyp út í hetta við báðum beinum – tí hetta er eitt sera óheppið signal, hann sendir Føroya fólki.

Í Føroyum fáa vit ferð eftir ferð prógvað, hvussu bangin vit eru fyri teimum rætttrúgvandi, og tey brúka eitt og hvørt høvi at spæla við musklunum, og fáa tey ikki sín vilja, ja, so siga tey bara at tey eru kúgað og sleppa ikki til orðanna. Og so tosa tey um talufrælsi, samstundis sum tey vilja banna moskum, høvuðturrikløðum, feministiskum t-shirtum, aborti, muslimum, feminsimu, menningarlæruni, nýggju ættleiðingarlógini, ógiftum pørum, at samkynd sleppa at giftast borgarliga, 266b, ja, tit kunnu bara halda fram við listanum …

Er hetta tað løgmaður er bukkaður undir fyri? Har havi eg hug at siga: Tað er altso ikki hvørt gildi, tú skalt fara í, Aksel V. Johannesen.

Epilogur:

Ímeðan eg havi sitið og skrivað mín blogg, er javnaðarflokkurin farin út á facebook at siga, at løgmaður hevur tikið seg aftur og fer ikki at seta ráðstevnuna. Hann leggur dent á sama persón, sum eg havi viðgjørt í blogginum. Eg má bara siga, at hetta var fyri neyðuni!

Tá ið deyðir lutir fáa lív

Flestu okkara kenna søguna um Jólaskipið, sum hóast sítt hugnaliga navn fekk eina óhugnaliga lagnu.

Í Krígssavninum eru vit so heppin at hava fingið lutir frá Sauternes/Jólaskipinum í varðveitslu frá teimum, sum á sinni kavaðu niður í Fugloyarfirði og funnu lutir frá vrakinum har.

Teir standa so í einum horni í Krígssavninum og siga sína stillu søgu. Tú gongur framvið teimum, hvørja ferð tú hevur vakt, og fyri tær eru teir í høvuðsheitum deyðir lutir. Okkurt, sum er farið fram fyri mongum árum síðan, sum sjálvandi er ógvuliga syrgiligt, men tú venist við tað.

Líka til tú hittir fólk, sum hava verið merkt av onkrum av hesum hendingunum, sum sýndar verða fram.

Seinasta sunnudag var eg yviri á Krígssavninum og tók ímóti fólki, sum vóru í familju við ein av manningini, ið fórst við Sauternes. Ein ótrúliga sterk uppliving, sum gevur mær vissu fyri, hvussu stóran týdning tað hevur at goyma søguna um fólk og land okkara upp á gott og ónt.

Tey høvdu verið og vitjað grøvina hjá einum av teimum fimm monnunum, sum vóru skolaðir í land eftir sjólátið og liggja grivnir í Klaksvík.

Hesin, talan var um, er Robert Ross, sum doyði bara 24 ára gamal, og tey, sum vóru og vitjaðu á Krígssavninum, var dóttirin Catherine við manni, børnum og verbørnum. Cathrine fortaldi frá, at hon bara var eitt ára gomul, tá pápin doyði. Mamman, Margaret, giftist ongantíð uppaftur. Catherine fortaldi frá, at sonurin æt Robert eftir abbanum. Tað hevði nógv at týða fyri hana, sum altíð hevði verið nógv merkt av hesum at missa pápan, hóast hon onki mintist til hansara. Hetta var ikki fyrstu ferð, tey vóru og vitjaðu í Føroyum, men hetta var fyrstu ferð, eg hitti tey. Tey vóru samd við meg um, at mitt í allari neyðini av at missa, so er kenslan av at eiga eitt stað at fara at vitja, har tey kunnu minnast tey deyðu, ein góð kensla. Ímeðan vit tosaðu um hetta, kundi eg ikki lata vera við at hyggja yvir á myndirnar av teimum føroysku sjómonnunum, sum lótu lív undir krígnum.

Vit fingu eitt ómetaliga gott prát har á Krígssavninum, tey vóru øll takksom fyri at sleppa at síggja lutirnar, summi teirra høvdu ikki verið her fyrr. Eg tók myndir av teimum framman fyri lutunum av skipinum, og tey vildu fegin, at eg bloggaði um vitjanina. Myndirnar fekk Catherine heim aftur við sær til Skotlands, og hon var glað, tí nú væntaði hon ikki, at hon kom aftur.

Ein hjartanemandi løta, sum gav deyðum lutum lív, og eg fór enntá heim við biskvitt, sum eg hevði afturvið einum góðum bretskum temunni.

Eitt sindur av tí sama

Foto: Birgir Kruse

Statens Kunstfond hevur gjørt eina evaluering av sínum 3 ára starvslønum 2006 -2016 og er komin fram til, at hon er ein vinningur og ein vitamininnspræning fyri donsk ritverk.

Í Føroyum elska vit at pinkulingugera starvslønirnar hjá Mentannargrunninum og gera listar við nøvnum, so at vit øll skulu síggja, at tær allar flestu fara til miðstaðarøkið, og at tær flestu fara til tey somu fólkini umaftur og umaftur, at vit blíva við at fáa tað sama avrikið, at tey fáa løn uttan at arbeiða osfr. osfr.

Hetta føroyska pinkulingaprátið samsvarar ikki á nakran hátt við tey úrslit, sum Statens Kunstfond er komin fram til, jú meira arbeiðsfrið tú gevur listafólki, jú meira og fjølttáttað er tað, sum kemur burturúr.

Nøkur úrslit:

• 95 % svara, at arbeiðslegatið sum heild hevur havt týdning fyri teirra bókmentaligu menning
•  60 % svara, at arbeiðslegatið hevur havt við sær, at tey hava arbeitt meira við øðrum genrum/formatum
•  84 % meta, at tey ikki høvdu kunnað skriva sama tal av bókum í sama tempo

  • 85 % svara, at arbeiðslegatið hevur havt ávirkan á teirra arbeiðsstøðu og lesnað

  • 73 % svara, at tey hava brúkt arbeiðslegatið til at fara í niðursetta tíð ella heilt at fara av arbeiðsmarknaðinum.

88 rithøvundar, myndprýðarar, týðarar og leikritahøvundar hava fingið 3 ára starvsløn í 2006-16. Tvey teirra eru Kim Leine og Leonora Christine Skov, sum júst nú hava givið út nýggjar skaldsøgur, sum hava fingið ummælarar upp úr stólinum. Gjøgnumgangandi svarini eru, at tey hava torað meira, hava havt betur tíð og hava havt frið at arbeiða.

Í Føroyum hava, so vítt eg dugi at lesa meg fram til, 12 fólk fingið 3 ára starvsløn síðan 2001:

Alexandur Kristiansen

Teitur Árnason

Kristian Blak

Rannvá Kunoy

Rakel Helmsdal

Oggi Lamhauge

Katrin Ottarsdóttir

Jóanes Nielsen

Marjun S. Kjelnæs

Tróndur Bogason

Eivør Pálsdóttir

Hansina Iversen

Og eg má bara siga, at nógv er komið burturúr. Eg kenni sjálvandi mest til tveir rithøvundar, sum eg sjálv hava arbeitt saman við: Rakel Helmsdal (3 ára starvsløn í 2005) og Marjun Syderbø Kjelnæs (3 ára starvsløn í 2009).

Tær liva á allan hátt upp til niðurstøðurnar hjá Statens Kunsfond: Tað grør rundan um tær, báðar hava roynt seg í ymsum genrum, báðar eru engageraðar í projektum uttan fyri tað vanligu skrivingina: Marjun td. við filmi og tónleiki, umframt at hon skrivar yrkingar, skaldsøgur og barna- og ungdómsbøkur.  Bara á tí forlagnum, har eg arbeiði, hevur Marjun útgivið 3 bøkur síðan starvslønina, harav tvær teirra mugu sigast at vera slóðbrótandi: ungdómsbókin Skriva í sandin 2010 og skaldsøgan Óendaliga vera í 2016. Og Rakel við barna- og ungdómsbókum, marionettsjónleiki, Ung í Føroyum átakinum, sum skrivivegleiðari (365 orð), sum samstarvspartnari við aðrar norðurlendingar um væl umtóktu, mest týddu myndabøkurnar í Norðurlondum: Skrímslabøkurnar. Rakel er sera virkin, umframt skrímslabøkurnar, sum hon hevur fingið tíð at fordjúpa seg í, so hevur hon givið út flottu myndabókina Veiða vind, sum var framførd á konsert í Íslandi, og so fantastisku ungdómsbókina: Hon, sum róði eftir ælaboganum, sum hevur verið á IBBY Honour List, vunnið Barna- og ungdómsbókmentavirðisløn Útnorðurráðsins og hevur verið í uppskoti til Barna – og ungdómbókmentavirðisløn Norðurlandaráðsins, og hetta er bara ein brotpartur av øllum.

Hesar báðar liva ikki á nakran hátt upp til orðini í Norðlýsinum um, at vit fáa bara nakað av tí sama alla tíðina, heldur tvørturímóti, og eg vænti, at tað sama kann sigast um øll hini, sum hava fingið 3 ára starvsløn, so hvat gremja vit okkum um?

 

Einglarnir syngja fyri øllum

Í gjárkvøldið byrjaði eg at hyggja at einari sending um kærleika og kriminalitet á bbc, hvat kærleiki og kriminalitetur hevur við hvørt annað at gera, er mær ein gáta, men tað verður í heilum blandað saman í veruliga lívinum.

Tað, sum sló meg, var ein samrøða við ein drápsmann, sum sat og prísaði seg lukkuligan, tí at hann hevði tikið ímóti Gudi og var frelstur. Hann var vísur í, at hann slapp í himmiríki, men hann visti, at kvinnan, sum hann hevði dripið, ikki slapp í himmiríki, tí hon hevði livað i synd, tá hon doyði.

Vit lata hetta standa eina løtu.

Hugdi at Gud signi Føroyar, triðja sending, men havi ikki viljað blandað meg í kjakið á facebook, tí tað tykist at vera har á staðnum, sum orðatakið sigur: tá ølið fer inn, fer vitið út. Ikki so at siga, eg blandi meg ofta upp í kjak á facebook, men angri tað næstan altíð aftaná. At tosa um kristna trúgv, muslimar og javnrættindi á facebook er sum at tveita perlur fyri svín.

Eg haldi, tað er sera áhugavert at hyggja at hesum sendingunum, og serliga haldi eg, tað er áhugavert at síggja kanningina hjá Lóðri, sum er gjørd saman við sendingini. Trúgv hevur sera stóra ávirkan á alt okkara lív, so henda faðiruppgerðin hjá Heina er kærkomin og upplýsandi. Vit vita øll, hvat kristindómur stendur fyri, og at hann verður praktiseraður á ymsan hátt, alt eftir hvør kirkja ella samkoma talan er um.

At tað so koma úttalilsi fram, sum vit halda, ikki hóskar til okkara modernaða lív anno 2018, kann væl ikki koma sum ein skelkur. Tað er kanska bara tað at hoyra tað úttalað hart í einum miðli, sum ger okkum so forargað.

Vit, sum hava bara eitt lítið sindur millum oyruni, vita, at kristna grundprisippið er tað sama, men at trúgvin verður praktiserað á tíggjutúsundtals ymsar hættir, og eg haldi, at vit eru før fyri at taka dagar ímillum, hvat hesi ymsu fólkini føra fram. Tú fært aldri allan sannleikan at vita, tí hann man vera øgilgia ringur at finna, men tú kanst gera tær eina mynd, og tað haldi eg, at Heini megnar at gera her.

Sjálv havi eg gingið í sunnudagsskúla hjá baptistunum, tað var so praktiskt. Tíðin styttist til tú fekst døgurða og salurin lá og liggur enn eitt hanagleiv frá mínum barnaheimi. Pápi gekk í kirkju hvønn sunnudag, men hann kundi ikki droymt um at forða okkum at ganga í sunnudagsskúla í Kedron, um tað var tað, vit vildu. Har var gott at ganga, tað sigi eg, tí eg minnist ikki eitt einasta orð av tí, sum varð sagt í sunnudagsskúlanum, og tað taki eg sum eitt gott dømi um, at teir (eg sigi teir, tí eg haldi ikki, at kvinnur sluppu at siga nakað alment á møtum), hava duga sítt kramm og ikki hava hóttað við báli og brandi. Men eg minnist væl sangirnar, framúr góður sangur, ja, eg taki meg sjálva enn í at vagga og murra, tá eg hoyri brøðurnar syngja.

 

Eg setti meg at lurta eftir Ole Paus í morgun. Selv sopere har et hjørne i himmelen, syngur hann. Haldi, at hann man hava havt onkrar framførslur í hitastovum í Oslo, sum Frelsunarherurnar hevur opnar fyri heimleysum og rúsmisnýtarum.

Englene synger for hvem som helst

Kast dine krykker og bli frelst

Himmelen er åpen og Gud han er god

Og lykken kan smile selv til homofile

Selv sopere har et hjørne i himmelen

Halleluja

Selv sopera har et hjørne i himmelen

Jada

 

Kristnir felagsskapir hava roynt at pjøssa upp á tey, sum liva á samfelagsins skuggasíðu. í so máta haldi eg ikki, at vit, sum oysa gor og gall oman yvir tey, bæði av góðum og minni góðum grundum, kunnu vaska okkara hendur so væl, tá tað kemur til hetta. Eg hugsi um felagsskapir sum Frelsunaherin og Fólkakirkjuna bæði við rúsdrekkaviðgerð og við at hava eitt stað opið til teirra sum treingja til tað. Onnur eru heilt vist eisini, sum hjálpa, og høvuðsendamálið er vist at fáa fólk at gevast við at brúka rúsevni og í staðin at byggja sítt lív á kristin virði, men aftrat tí er ein púra vanlig fatan av, at vit eru menniskju, sum eiga at taka okkum av okkara næsta.

Eg haldi absolutt ikki, at tað er rætt, at brúka deyða, illamann og krossfesting sum uppbyggiligan barnalærdóm, men so velji eg tað bara frá og lesi góðar bøkur fyri børnunum ella fari at hyggja at góðum sjónleiki sum Ludda og Lundisu í gjár í Gamla skúla í Sørvági. Takk Vár Berghamar Jacobsen fyri leikin, tit megnaðu at fáa fram eina fitta mynd av lundapisum, flættað saman við náttúruvernd og umhvørviskritikki. Børnini sótu sum á nálum, ja, tað minti meg eitt sindur um seansurnar í Kedron, tá eg var barn. Boðskapurin var hin sami: Farið væl við hvør øðrum!

Reiggjan

Tú merkir tað beinanvegin: Her er ein, sum ikki ætlar at balla nakað inn: á permuni stendur at mamman er ør og á bakinum á bókini stendur óhugnaliga orðið sinnisjúk. Aftast í bókini skrivar høvundan, hví hon hevur valt sinnissjúk heldur enn sálarsjúk, og hetta er avgjørt nakað, eg kann taka undir við, hóast vit eru von at bleytgera so mangt fyri at fáa tað at glíða betur niður.

Laura Kathrine Apol hevur skrivað hesa alneyðuga barnabókina um Gyðju, sum eigur eina mammu, sum viðhvørt verður øðrvísi enn aðrar mammur.

Tá ið tað gongur upp, er tað stuttligt, mamman hevur tíð at spæla við tey bæði systkini Gyðju og Hall, og hon finnur upp á at gera bláar pannukøkur og lovar Gyðju at mála stovuna grøna. Men ímillum alt hetta stuttliga frælsi er ein gnagandi ótryggleiki, tí at

”onkuntíð sær hon ymist, sum ikki er til í veruleikanum. Tá mugu Gyðja og Hallur bara látast sum um, at tey eisini síggja tað sama.”

Longu her merkja vit, at her er okkurt, sum ikki ruggar rætt: mamman er alt ov glað, og hon sær fyri sær, nakað sum ørkymlar børn.

Mamman sleppur sjálv at greiða frá sínari sjúku fyri Gyðju: Sjúkan er sum ein reiggja, sigur hon, onkuntíð uppi í luftini og onkuntíð niðri við jørðina.

Tað verður greitt frá muninum á deildum á sjúkrahúsum: ein partur er til teirra við likamligum sjúkum og ein til teirra við sinnisligum sjúkum.

 

Ommur, abbar og námsfrøðingar

Tá ið reiggjan er niðri við jørðina, eru omman og abbin har at taka sær av børnunum.

Námsfrøðingarnir í barnagarðinum vita eisini av, at mamman verður sjúk viðhvørt og noyðist at verða innløgd. Tey tosa við børnini um tað, og tey tekna og skriva til mammuna, sum tey fara at vitja við ommuni.

Og tíbetur verður mamman frísk aftur og sleppur heim.

 

Tey vaksnu

Aftast í bókini er ein tekstur til tey vaksnu um børn, sum vaksa upp við sinnissjúkum foreldri. Hvussu týðandi tað er, at vit tosa við børnini um hetta, tí at tey annars kunnu gera sær eina mynd av støðuni, sum ikki samsvarar við veruleikan.

”Henda myndin er ofta nógv verri, og børnini kunnu goyma kenslur, sum fara at fylla nógv, tá ið tey verða vaksin.”

Júst hetta, haldi eg er aðalmálið við eini slíkari bók sum hesari. Tosið við børnini, greiðið teimum frá.

Sjálv søgan er væl fortald við stuttum og greiðum setningum, sum eru skrivaðir til eitt barn. Myndin av reiggjuni, sum bæði vísir til sjúkuna hjá mammuni og tað stuttliga spælið at reiggja, sum tey øll gleða seg til, tá ið mamman kemur heim aftur av sjúkrahúsinum, vísir, at høvundan hevur eydnast at brúka eina barnsliga mynd at greiða einum barni frá einum álvarsligum trupulleika.

Onkur kundi kanska sagt, at hetta er í so ljósareytt, tí at tað ikki eru øll heim við sinnissjúkari mammu, har tað er gott hjá einum barni at vaksa upp. Eg sigi við vilja mammu, tí tað sum oftast er hon, sum heldur heiminum saman, men tað er sanniliga heldur ikki lætt at hava sinnisjúkan pápa.

Hinvegin hevur høvundan sett hol á, og tú kanst brúka hesa søguna at tosa við børn um hetta so fjalda økið. Og hví skalt tú taka vónina frá barninum?

Bjørk J. Tróndheim hevur teknað, og tað er hon sloppin væl frá. Grátt og hvítt hoyrir til sjúkuviðgerðina, tað litríka til gleðina, áðrenn tað gongur niður á bakka, tað myrka til kvøldini, tá trupult er at sova, og tað endar við tí grøna vónarlitinum.

Ein væl skrivað, einføld søga, eitt nýbrot í føroyskum barnabókum, sum høvundan og Sprotin kunnu vera errin av.

 

 

 

#ustoo

Fekk eitt bræv frá einari kvinnu. Hon hevði lisið eina grein, sum eg hevði lagt út á facebook, har eg skrivaði sum viðmerking, at eg visti ikki, um eg tímdi at leggja hetta út, tí tað kortini altíð bleiv sligið upp i glens.

            Og so beint eftir kom hendan røddin úr fortíðini, sum segði frá upplivingum, sum hon hevði kent seg noydda at tiga um, tí hon var so bangin fyri, at ongin fór at trúgva sær!

Hon, ið skrivaði brævið, minti meg eisini á eina kollektiva blygdanarskemd, sum var farin fram í Vágum í trýssinum, spyr bara … (og so nevndi hon eitt navn), men eg hevði ikki fyri neyðini at spyrja nakran, tí eg hevði sjálv verið fyri hesum sum tannáringagenta í trýssunum:

Allar gentur í framhaldsdeild skuldu hava bróstini kannað av einum lækna, sum tá var, og fyri ikki at skuldseta allar læknar í trýssunum, so lat meg siga, at læknin var grikki. So er tað sagt! Allar genturnar mótmæltu – hví tað? Eg vil ikki! Og kortini vórðu vit stillaðar á rað framman fyri hesum slímuta læknanum, sum so kroysti og klemmaði okkara næstan-ikki bróst til heiðurs fyri læknavísindina. Ella var tað til heiðurs fyri onkran annan, hugsi eg við mær nú, og kanska vit eisini hugsaðu tað tá – hence okkara spøku mótmæli?

Ótrúligt at hugsa sær, at slíkt kundi fara fram, uttan at nakar lyfti ein fingur. Ongin vaksin segði kortanei, hví? Var tað autoriteturin, læknin, sum øll høvdu so stóra virðing fyri? Var tað tí, at talan var um gentur? Hevði ongin mótmælt, um hann nú skuldi kannað allar pissilingarnar á tannáringadreingjum í Vágoynni?

Men hví skuldi nakar mótmælt? Hvør skuldi mótmælt? Eg meini so við – lurta eftir undanførslunum, í flestu førum av monnum, men tíverri eisini væl bakkaðir upp av kvinnum, sum vanen tro stuðla hesari niðurtosing.

Hetta er umleið sama slutur, sum kvinnur og menn mugu leggja oyru til í hesum døgum, sum í 1964:

Ná, ná, kunnu vit nú ikki blunka til eina kvinnu longur … altso tit eru sartar … tit gera okkum menn til brotsmenn allar samlar … hetta undirgrevur rættarsamfelagið … nú má man altso biðja um loyvi at fríggja við einari kvinnu … hava brúnar kvinnur tað ikki nógv verri, hví hugsa tit ikki um tær … máti skal vera við, altso … nú er hetta farið út um alt mark …

Men fakta er, at tey, sum gera seg inn á eitt annað menniskja, eru farin út um alt mark fyri sóma. Og í allar, allar, allar flestu førum eru tað menn, sum gera seg inn á gentur og kvinnur. Tað hevur samband við eina patriarkalska mentan, sum valdar í øllum samfeløgum, sum eg kenni til, og sum loyvir monnum at fara út um mark, at taka sær rættindi, sum teir ikki áttu at havt, men sum teir hava tikið sær. So einfalt er tað.

Tell you what? Nú hevur pípan fingið eitt annað ljóð, nú er flotið yvir hjá kvinnum, nú vilja tær ikki finna seg í, at hetta er farið fram, og framhaldandi fer fram.

Tað bullar, vellir, oysir, flýtur, bløðrar, sjóðar, kókar, bralar, floymir, rennur, brúsar, fossar, streymar – tað er ikki til at steðga aftur – og guda havi lov fyri tað!