Tvey hálvi verða eitt

Nýggj kanning í Onglandi av lesivanum  ger enn einaferð vart við, at støðan við dreingjum og lesing er katastrofal.

Dreingir tíma snøgt sagt ikki at lesa!

Øll, sum hava eitt sindur millum oyrini, vita, at tað er ein fullkomiliga ómøgulig støða. Eitt framkomið samfelag hevur brúk fyri fólki, sum lesa, eisini mannfólki. Umframt at lesing kann geva fólki ein hóp av hugskotum og góðari barlast at hava við sær víðari fram.

Nógv hava hugskotini verið til at royna at broyta støðuna. Eitt tað minst konstruktiva er at skjóta konum í skógvarnar, at tær eru ov nógvar í barnagørðum, skúlum og hvat veit eg.

Grenjið um, at skúlin er ov femininur, er høpisleyst. Latið konurnar fáa frið, tær gera tað, tær kunnu. Tað, sum manglar, eru fleiri mannligir lærarar, sum kunnu geva dreingjum og gentum burtur av sínum lívsroyndum.

Kvinnur eru helvtin av himlinum, var ein nógv brúkt kinesisk frasa í sjeytiárunum. Vit kunnu parafrasera og siga, at hin helvtin eru menn. Og teir mangla nógva staðni, um ikki alla staðni. Og tit vita helst, hvar teir eru í yvirtali.

Sjálvandi eiga vit at taka hetta, at dreingir ikki lesa, í størsta álvara. Kendi enski rithøvundurin Michael Morpurgo hevur eitt boð uppá, hvat kann gerast.

“Perhaps it is partly that we need to love books ourselves as parents, grandparents and teachers in order to pass on that passion for stories to our children. It´s not about testing and reading schemes, but about loving stories and passing on that passion to our children.

(teachersnetworkblog á the guardian, 2. juli 2012)

Tað er so ómetaliga týdningarmikið, at vit læra okkum at brúka orðini, at finna upp á nýggj orð, at argumentera og fortelja søgur. Tað er altavgerandi í einum demokratiskum samfelagi. Annars 1) verður tað moykeðiligt at liva og 2) ella tú verður rend/ur um koll, av tí at tú ikki klárar at svara fyri teg.

Hetta er sanniliga galdandi fyri bæði kyn. Bæði gentu og drong.

Kanska áttu vit at gjørt sum ongilsmenn- og konur. Sett á stovn eina heiðursløn fyri børn, sum royna seg  við orðum. Har hava tey heiðurslønina Wicked Young Writer´s Award, sum skal geva børnum hug og dirvi at royna seg. Ongin leggur í, um rætt er stavað, ella komma er sett, har tað eigur at vera. Nei, høvuðssakin er boðskapurin. Hevur tú nakað upp á hjarta, sum tú vilt fortelja øðrum?

Bara heitið á prísinum sigur mær, at her eru tey á rættari leið. Og hervið er hugskotið borið víðari til mentafólk av øllum slag í Føroyum. Bjørn Kalsø, Herálv Jacobsen  og Maud Wang Hansen t.d. Setið á stovn eina tílíka heiðursløn,  og tit onnur, foreldur, ommur og abbar og lærarar: latið børnini finna útav, hvussu fantastiskt tað er at hoyra og fortelja søgur.

Drukni tey í søgum, skrøggi  og reypi av øllum handa slagi. Tosið við børnini, fáið tey at tala fyri seg, um tey ætla at argumentera fyri einum pakka av bommum, einari biografbillett ella einari øl, bara okkurt. Fyrr ella seinni finna tey útav, hvussu stuttligt tað er.

Svara

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Broyt )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Broyt )

Connecting to %s