Ein medalja er eitt orð ið ger ilt í bringuni

Nú er hesin bloggurin næstan sum, tá ið kettan kom upp úr høvdatrognum, men lad gå …

Hetta skal vera um Tórodd Poulsen ella rættari um reaktiónirnar eftir, at Tóroddur hevði tikið ímóti heiðurinum frá landinum og hevði takkað við gráturødd. Ja, onkur vildi vera við, at hann vildi so illa gráta, at hann ikki fekk hildið taluna, hann ætlaði at halda. So tí fingu vit vísdómsorðini á Listinblogginum í staðin.

Eg haldi, at Tóroddur Poulsen er ein fínur yrkjari, men nú eri eg farin at ivast í trúvirðinum til dømis í yvirskriftini, sum eg havi lænt úr nýggja yrkingasavninum Avbyrgingar. Ella eisini hevur Tóroddur ólukksáliga ilt í bringuni beint nú.

Eg fái eisini ilt í bringuna, tá eg lesi yrkingar í savninum Heimvitisferðin. Ikki bara tí at tær eru so stingandi og sannar, men tí at summar teirra eru beinleiðis happandi og niðurgera td konufólk á grovasta hátt. Td. yrkingin Konulistasavnið. Løgið, hugsi eg við mær, tá eg hoyri hann siga í sjónvarpinum, at hann var happaður sum barn. Ein so gløggur maður, og so hevur hann onki lært? Men annars væl í samsvari við úttalilsini um at ætla sær at skræða nossini undan mentamálaráðharranum.

Eg helt tað bara var fyrr í tíðini, at fólk mótmæltu og stóðu við síni mótmæli; tá eg var 10 ár noktaði Jean Paul Sartre at taka ímóti Nobelheiðurslønini í bókmentum. Núvell, nú er Tóroddur ikki Jean Paul, men kortini.

Tóroddur Poulsen var ein teirra, sum skrivaði undir mótmæli frá listafólkum um ikki at taka lut í almennum tiltøkum sum mótmæli ímóti niðurskurði í fíggjarveitingum til listafólk. Teir, ið skipaðu fyri, vóru Teitur Lassen og  Sunleif Rasmussen. Nógv skrivaðu undir og hattin av fyri tí. Endiliga! Hugsaði eg við mær, kunnu føroysk listafólk virkuliga gera síni mótmæli galdandi, so at tað merkist.

Men gakk, tá ið dagurin upprann, og heiðurin skuldi býtast út, tá var alt gloymt. Ja, enntá var tað so galið, at onnur (kanska báðar) á Listinblogginum stóðu í oysandi regni uttan fyri perluportrið, øh, eg meini Spaniustovu, og bukaðu uppá og bønaðu um at sleppa inn. Tær skuldu heldur hava sagt sum Snar á sinni, tá ið  gamla Anna (í Klaksvík: tann illi duravørðurin) kom út: at aldri aldri á ævini skal Snar vera illur og gera fortreð … so høvdu tær kanska sloppið inn!

Einasti, eg havi hoyrt sett spurnartekin við, um hetta nú ikki tók stirðilin úr mótmælinum hjá listafólkunum, var Finnur Jensen, men akk, Sunleif megnaði onkursvegna at feia hetta av borðinum, sum fullkomiliga týdningarleyst. Ja, Finnur hevði í grundini misskilt alt.

Í Onglandi eitur ein sera virðismett heiðursløn, sum verður givin yrkjarum, T. S. Eliot prísurin. Tvey av teimum tíggju, sum seinasta ár vóru komin á endaliga listan yvir teirra, ið kundu vinna prísin, vóru Alice Oswald og John Kinsella. Tey bæði tóku seg av listanum, tá tey fingu at vita, at sponsorpengarnir komu frá einum íløgusamtaki. Prísurin hevur verið fíggjaður við almennum pengum og við pengum frá einkjuni hjá T. S. Eliot, men nú hevur tað almenna tikið seg burturúr (ring a bell?) og í staðin hevur The Poetry Book Society, sum umsitur prísin, fingið eitt íløgusamtak at hjálpa sær við fígging.

Annar yrkjarin, John Kinsella, sigur, at hetta stríðir fullkomiliga ímóti hansara persónligu, politisku og etisku sjónarmiðum.

So kom ikki og sig, at tað ikki ber til.

Eitt er, at Tóroddur Poulsen takkar fyri heiðurin og tekur ímóti pengunum, tað má hann so um, og teir fullu kanska á eitt turt stað, men tað fær so ikki meg at halda, at tað er í samsvari við mótmælini á Listinblogginum.

Og mentamálaráðharrin?  Eitt-null til hansara og hann behelt  enntá nossini.

Ein løgin kensla

Nú fór seinasti persónur í grannalagnum í ættarliðnum undan mær undir grønu torvu.

Var og fylgdi Hans Nikláa nú ein dagin, og 10 dagar aftaná slepti konan Vilborg endanum og fór sama veg.

Eg eri flutt aftur í grannalagið, har eg eri uppvaksin, tey flestu vóru longu ikki til meira, tá eg kom aftur. Sannheit at siga vóru tað bara Vilborg og Hans Niklái, sum livdu eftir, og til teirra havi eg altíð havt eina ávísa distancu; tey búðu jú uppi í einari brekku, langt burturfrá okkara húsum, so tað var mest á páskum, tá vit rullaðu egg ella kanska ein vetrardag í tjúkkum kava, at leiðin gekk niðan í bøin við síðuna av húsunum hjá teimum.

Í grannalagnum búði Herdis, sum var systir Siggumiu, sum búði á skák yvir av okkara húsum. Siggumiu sást tú so at siga hvønn dag, tá ið hon fór at keypa frá Hensari; og Hensar var ein handilsmaður beint yvirav, sum var giftur við Hansiu, sum var systkinabarn mammu.

Hensar og Hansia vóru nakað heilt fyri seg, tey høvdu telefon, sum hevði nummar 6, sum aftur sigur eitt sindur um, at Hensar, handilsmaður, sum hann var, hevur havt telefon fyri neyðini og tí hevur verið skjótur at fingið sær eina. Tað var í ta telefonina, sum mamma tosaði, tá ið pápi onkra hendingaferð ringdi heim av skipi. So rann hon niðan til Hansiu at tosa, og vit onnur lógu fløt framman fyri útvarpinum og lurtaðu í Tórshavn radio.

Eg hoyri enn fyri mær, hvussu tað ljóðaði, tá ið handilshurðin fór upp og aftur, tað ljóðaði hart, tíverri so hart, at einaferð eg hevði stolið eitt 25 oyra fyri ein Dandypakka varð tikin á feskan gerning, tá eg læt hurðina hjá Hensari aftur og stóð sum eitt býtt og gumlaði uppá tyggigummi. Hvat hendir? Ein ógvuliga óblíð mamma koyrdi gardinurnar frá uppi í einum loftskamari og hugdi beint niður á mítt tyggjandi høvd. Eg minnist ikki, hvat síðan hendi, kanska havi eg fortrongt tað.

Eg hoyri eisini Fordin hjá Hensari fyri mær; hann fekk hann ongantíð at starta beinanvegin. Má siga, at um hann hevði fingið hann at starta við fyrstu roynd, so høvdu øll í grannalagnum fingið skelk.

Hensar var ein nýhugsari, har var góðgætisautomat framman fyri handilin, og út av einum vindeyga seldi hann kramarís, bleyta vaflu sjálvandi. O sæla stund!

Eg kendi meg absolutt væl inni hjá Hensari, tí gubbi mín John var krambakallur har, tað gav mær ein ávísan status, helt eg so í øllum førum.

Eg átti eisini eina gummu í grannalagnum: Rikka. Frá henni fekk man altíð drops. Drops eru bomm í blikkdós, sovorðni rund nøkur í øllum ælabogans litum, sum tú lættliga kundi skera teg í tunguna av. Tey itu ikki drops, tí at Rikka var suðringur, men tí tað er enskt, og er tað nakað, sørvingar hava havt heit viðurskifti við, so er tað enskt mál. Løgið at ongin hevur kannað enskt málbrúk í Sørvági, og nú er tað kanska ov seint.

Míni hús eru nummar 4, men liggja kortini fyrst í gøtuni, og tað er tí, at hús nummar tvey eru javnað við jørðina. Í húsum nummar tvey var posthús, har búði Sigrid og Olli. Olli hevði apotek longri úti á Lið. Men tað mundi vera ógvuliga lítið av apotekaravørum, ið Olli seldi. Fyri tað mesta mundi tað vera petrolium, sum varð pumpað niður í dunkar, so var tað mjøl, sviskur og rosinur og blákardús sjálvandi. Ein fantastiskur handil, sum fólk, ið onki beskeð hava um estetisk virði, bygdu um til nútímans bústað.

Posthúsið kendi eg bæði inn og út, havi arbeitt har sum smágenta, bæði sum postboð og inni í posthúsinum sjálvum, saman við tveimum fittum konum, sum eita Nora og Tóra, og sum dugdu so ómetaliga væl at fara við ungari gentu.

Nú eg hugsi um tað, er uppvøksturin í stigum. Tann fyrsta ávirkanin kemur frá foreldrum og systkjum og seinni frá øllum grannalagnum, frá prátinum millum konur, sum stóðu undir húsaveggjunum, frá fólki sum datt inn á gólvið eftir mjólk ella onkrum bundnum, ella tosað varð um Suðurtriðing ella sildina á kaini, útróðurin ella kríggið, sum framvegis tá var ljóslivandi fyri øllum, sum komu á gátt.

So við og við gjørdist rásarúmið størri og rakk út á Lið til restina av familjuni og onnur børn, sum spælt var við fyri síðan at enda heima í bygdini í skúla.

Eg veit ikki, hví eg bleiv so nostalgisk, tað er kanska aldurin, ella bara tað at Vilborg minti meg á, hvussu friðarligt tað nú er í grannalagnum, har vit all mind our own business.