Ein uppsangur

Eg veit sannheit at siga ikki, um eg skal tora at skriva hendan bloggin, tí hví skal eg loyva mær at geva nøkrum ein uppsang? Men nú eri eg og onnur við mær so vónsvikin av at stíla fyri nøkrum í hesari bygdini, at eg má fáa luft.

            Í gjárkvøldið var ein framúrskarandi og spennandi fyrilestur í Marghøllini um Mat, menniskja og matoyðsl. Tær báðar Gunnhild Dahl Niclasen og Sanna Andrassardóttir Dahl tosaðu og greiddu frá um hetta, sum hevur so ómetaliga nógv at siga fyri okkum øll: hvussu vit fara við okkum sjálvum og okkara klótu. Á væl grundaðan hátt varð lagt fram, hvat tað er, sum hevur gjørt og framvegis ger, at vit eru farin við okkara jørð á sovorðan hátt, at vit nú kunnu vænta, at hon ikki orkar meira og gevur okkara ommu- og langommubørnum nógv verri vánir at liva í einari frískari, grønari verð. Vit kunnu gera nakað, vissaðu tær báðar okkum um, og kjakið gekk væl millum tey, ið møtt vóru, um hvat gerast kundi, og hvat longu bleiv gjørt.

            Trupulleikin er, at vit vóru somu 5-6 tandur, sum møttu upp, mált í prosentum av fólki, ið búgva her í kommununi, fyri ikki at siga í oynni, er tað helst ógjørligt at koma niður á nóg lágt tal.

            Hvussu ber tað til, at vit bara tíma at lurta eftir tí, sum vit longu frammanundan vita nakað um, ella halda vit, at vit onki kunnu læra aftrat teimum 10 árunum í fólkaskúlanum?

Hvar eru lærarar, sjúkrahjálparar, læknar, prestar, húsmøður, fiskimenn, húsasmiðir, kommunustýrislimir, pensjónistar, vaskifólk, pilotar, fiskaalarar, stevardessur, skrivstovufólk, bilmekanikarar og you name it?

            Tey koma so ikki í Marghøllini, tey tíma ikki at lurta eftir, tá fakfólk greiða frá um stjørnuskipanina, innlandsísin í Grønlandi, kaffi, virus, Føroya søgu, matoyðsl og dálking o.s.fr. o.s.fr.

            Eg veit ikki hvussu ofta, tú hoyrir: Tað sker onki í Sørvági. Jú vist sker nakað í Sørvági, men ongin tímir at taka lut í tí. Og heldur hetta fram, so dettur hugurin burtur at skipa fyri nøkrum, tí tað fær snøgt sagt onga undirtøku.

            Herfyri var ætlanin at hava stovukonsert í Bø. Herborg Torkilsdóttir og Eyðun Nolsøe. Tey máttu avlýsa, tí tey ikki fingu fylt eina STOVU við fólki!

            Gásadalsgarður skipar fyri tiltøkum, Gamli skúli skipar fyri tiltøkum, Bókasavnið í Sørvági skipar fyri tiltøkum og helst onkur annar eisini, so vist hendir nakað í Sørvági. Var á aðalfundi í Sørvágs fornminnafelag, sum forrestin hevur eitt savn, har næstan ongin sørvingur nakrantíð hevur vitjað … á aðalfundinum hevði Sonni Jacobsen ein hjartanemandi fyrilestur um fátækradømi í Vágum í 1800 talinum grundað á protokoll hjá fattigforstandaraskapinum í Vágum. Vit vóru fimm fólk, sum lurtaðu, og tað var sera, sera upplýsandi at hoyra, hvussu fólk hava stríðst fyri at yvirliva.

            Ein standard umbering er: Man kann ikki fara til alt. Nei, tað kann man so vist og sannheit ikki, men tað er langt frá tí og so ongantíð at koma til nakra framløgu ella fyrilestur, uttan so at tú roknar við at hetta er okkurt, tú frammanundan veitst okkurt um. Hvat við at víðka um horisontin – hevði tað ikki verið eitt hugskot?

            Ein onnur standard umbering er: Oys, eg visti slett ikki av tí. Nei, eg skilji væl, at tað, sum verður lýst á facebook, hvørvur aftur, men kalendarin er uppfunnin, tú kanst antin hava hann í bók, á telefonini ella á vegginum. Har ber til at notera sær, um okkurt  er, sum kanska ljóðar eitt lítið sindur áhugvert og kitlar forvitni.

            Tað er ikki løgið, at fólk kasta frá sær og siga, nei, álvaratos, nú tími eg ikki meira. At skipa fyri tiltøkum er ikki bara sum at rista nakað burtur úr ermuni, tú brúkar tíð uppá at skipa fyri, og tá áhugin er næstan lig við null, so sigur man at enda, slutt – prutt – finale.

            So vælsignaði tit, roynið at stuðla tiltøkum, sum eru í kommununi. Tað er gott fyri samanhald og trivnað hjá okkum øllum og tað er við til at gera okkara kommunu fjølbroytta og góða at liva í. Nú er bert ein fyrilestur eftir hjá okkum á bókasavninum  áðrenn summarsteðgin, og vit fara undir enn eitt skeið í heyst við vón um, at fólk taka sær um reiggj, stuðla og fáa eina rúgvu av spennandi vitan oman á alt.

Gul blóma í øllum hurlivasanum

Sunnudagur, ein dagur sum eg fyrr ikki orkaði fyri, tí man onki kundi gera, noyddist at vera pent ílatin, ræðuligan klassiskan tónleik í útvarpinum, í heila tikið, var alt so glatt og keðiligt, at eg var um at sálast.

            So er ikki í dag, tá eg sjálv sleppi at ráða yvir mínum sunnudegi. Ógvuliga friðarligt kanska, men eitt sindur av lívi er; eg skal bara hyggja oman á plenuna, so síggi eg smábørn spæla sær við fótbóltar, og hundar, sum royna at sleppa upp í leikin.

            Morgunin byrjaði við rundstykkjum og te, onki áhugavert í dummikassanum, so hann hevur fingið frið. Í staðin havi eg týtt nakrar kapitlar av bókini 304 dagar eftir Simon Stranger, sum snýr seg um ræðuleikarnar í Afganistan. Nicholas er akkurát heimsendur, men veit ikki av, at øll tey skotini, sum hava flogið um oyruni á honum tað hálva árið, hann hevur verið í kríggi, hava savnað seg inni í honum og fara at bresta tríggjar mánaðir seinni, tað, sum á fremmandum máli verður til posttraumatiska strongd.

            Hann hugsar eisini um, hví hann í grundini er í krígnum, tað hevur hann tíð til nú. Kanska er tað bara okkurt við pengum og olju og valdi, hugsar hann. Og tað kunnu vit hóskandi spyrja okkum sjálvi, nú kríggið hevur flutt seg aftur til Europa, og allir politikarar eru um at slíta seg sundur fyri at gera oljurokningina bíligari, tí hevur tað ikki okkurt við olju at gera? Og maskulina sinnisjúku eftir valdi, og angist fyri tí fría orðinum, og onga virðing fyri menniskjum, sum doyggja sum flugur ella eru noydd at flyta burtur? Og fanin og hansara pumpustokk?

            Nå – so lurtaði eg eftir tveimum poddvarpum – føroyskum. gott upplivilsi. Skannarin hjá Brynhild og Øssur var eitt slag av innføring í, hvat tey ætlaðu sær, tey komu ikki so serliga langt inn í nakað mál: Ingolf Olsen slapp at siga eitt sindur um fyrimyndir í ítrótti, sum eru so týdningarmiklar, og Brynhild slapp at siga eitt sindur um, hvussu týðandi tað er, at vit ikki lata Russland vinna hetta kríggið. Brynhild var ikki so aggressiv, sum hon annars er á sosialum miðlum, viðhvørt blívi eg so bangin av henni, tí hon er so krígsgrað, haldi eg, men tað er jú bara eg, sum ræðist so illa, tí konan hevur jú grein í sínum máli, vit kunnu ikki vera so vattut, vit noyðast at taka støðu. Brynhild hevur tikið støðu, og eg eri við, tó ikki so aggressivt sum hon.

            Hin poddurin var av tí meira friðarliga slagnum; Trygvi Danielsen vitjar staðið, sum er grundin undir bókmentaligari útgávu. Hesaferð Sørvág og Sólgarðin hjá Beinir Bergson ella rættari ommu Beinir. Eg varð seld beinanvegin, bara av sanginum hjá Tinganest: Válandi heim eftir Niðaravegi … allir sørvingar fáa tár í eyguni av honum. Men samrøðan var eisini framúr góð. Trygvi Danielsen, sum ikki er bangin fyri at seta seg sjálvan á pall (tíbetur), dugdi óalmindiliga væl at tiga sum mest, men annars at spyrja teir røttu spurningarnar, soleiðis at samrøðan bleiv ein innilig filosofisk samrøða um lívið og deyðan og minni, sum vit bera uppá. Kom at hugsa um Simon Stranger aftur hesaferð, tá hann í byrjanini á bókini: Leksikon um ljós og myrkur, sigur, at í jødiskari mentan, doyr eitt menniskja tvær ferðir. Aðru ferð, tá vit gevast at tosa og minnast tann deyða.

            Stuttligt at abbin eisini slapp við, og at ein 82 ára gamal maður sigur, at vit hava gjørt okkum so nógv inn á náttúruna, at tað nú fer at hevna seg aftur, og hugsi við mær, at tað var honum, løgmaður skuldi lurtað eftir, nú hansara størsta jólaynski er, at útlendsk oljufeløg aftur fara at leita eftir olju við Føroyar.

            Vóni ikki, at tað verður sum Maren Uthaug fortelur um í bókini 11%, at drongurin, sum tær fjala í kleystrinum, nú allir menn eru burtur úr samfelagnum, ikki fer at innihalda so nógv testosteron, at hann verður ein hóttan fyri allar kvinnurnar, sum liva eftir.

Eins og

ein grálig várperla

mugu vit koma til sættis við

at vaksa við okkara

egnu ferð

eg leggi ein avleggara á sárið

sum bindir meg við jørðina

(Sólgarðurin)

Apropos náttúru, so var eg mín dagliga túr niðri í garðinum, sum sær út sum harragud veit, skal eg heilsa og siga, og hvat síggi eg: eina lýsandi gula blómu mitt í øllum tí følnaða og sundurskrædda, so her var eitt tekin um veðurlagsbroyting ella bara ein heilsan til mín um, at tað skal nokk fara at laga seg.

Fjákutir dreymar

Eg var á einari konsert í gjárkvøldið, og hon var so góð, at eg haldi, at hon hevur uppiborið eitt lítið ummæli.

Haraftrat haldi eg so avgjørt, at tey, ið eru farin undir at skipa fyri konsertum í Gamla Skúla í Sørvági, eiga tøkk uppiborna. Hetta er uttan iva besta spælistað í Vágum, um enn lítið.

Vit bíðaðu nokkso leingi eftir tónleikarunum, eg var um at blíva eitt sindur pissed off, tí máti skal vera við fashionable late.

Men eg vildi sleppa at hoyra teir live, tí mær dámar ómetaliga væl Marius Ziska og hansara tónleikarar.

Og eg varð ikki vónsvikin. Konsertin var ikki long, ein tímas tíð, men hon var harafturímóti av bestu góðsku.

Eg beit fyrstu ferð ordiliga merki í Marius Ziska, tá fløgan Recreation kom út í 2013. Hetta var ein stílur, sum mær dámdi sera væl.

Í settlistanum í gjárkvøldið vóru fyrst og fremst løg úr teimum báðum Home (2015) og Portur (2018) spældir. Við sær á pallinum hevði hann Allan Tausen, sum spældi bass, trummur og annað mangt og Magnus Johannesen á piano. Vanliga eru fleiri í orkestrinum, men ikki í gjárkvøldið.

Gamli skúli er framúr góður til slíkar, eg hevði nær sagt, intimkonsertir. Akustikkurin er fantastiskur, ljóðið var sera gott, Alexander Gaard stóð við pultin, eg sá bara eina ferð, at Marius hugdi eitt sindur ørkymlaður yvir á Allan Tausen, og til seinastu framførsluna skifti hann gittarin út við eina annan, tí hann vildi ikki makka rætt. Í heila tikið var stemningurin avslappaður og góður, teir tyktust at stórtrívast har frammi, og fólk vóru væl við.

Um eg skal siga, hvussu eg upplivdi framførslurnar, so var tað onkursvegna tað mannliga aftursvarið til Dixie Chick ella The Chicks, sum tær kalla seg nú. Marius Ziska hevur eitt heilt serligt slag av ljóði, brúsandi og melodiskt, og eina serliga høga rødd. Tað, sum eg helt vera heilt fantastiskt við framførsluni í gjárkvøldið, var, at máltónin var so klárur, tað var sum at vera til eina syngjandi poesiframførslu. Eg hoyrdi hvørt einasta orð! Tekstirnir eru merktir av eitt sindur av melankoli, kærleika, sveimandi dreymum, og ljóðið er so ótrúliga rymtiskt og fangandi.

Vit eru mong, sum hava longst eftir, at Gamli Skúli kom til sín rætt, tað má hann sigast at verða komin nú. Marius Ziska lýsti tað við einari søgu: tá hann hevði verið her seinast fyri sjey árum síðan, vóru 10 fólk til konsertina, nú var fullsett.

Siti bert kvirrur og hyggi út

Fuglurin hoyrist

stákast nú

Bygdi sær reiður har eg og tú

sóu bilarnar koyra hvør sín veg

Alt er á ferð

í hesi verð.

Tá eg spakuliga gekk mær til hús aftaná konsertina, sá eg bjarta ljósið av flúgvaranum úr Keypmannahavn koma inn uppi yvir Mykinesi – ja, alt er á ferð í hesi verð …

 … og í dag er várjavndøgur – tað kann næstan ikki blíva betri.

Tað letur seg gera

Í fyrradagin, tá eg kom aftur úr arbeiði og fór inn í Á-handilin, sum eg ofta geri, tá eg komi til Sørvágs, visti eg, at tvær av okkara rithøvundum høvdu fingið Barnamentanarheiðursløn Tórshavnar býráðs, so lagið var gott, kunnu tit ætla.

Onnur teirra hevur skrivað ungdómsbók, har ið sjúka, deyði, umhvørvisvandar, men eisini gleði um at liva, eru í miðdeplinum. Hon vendir sær beinleiðis til nútíðar ungdóm, sum stríðist við eksistensiellar og eisini sera veruleikanærar spurningar um, hvussu vit fara við hesari klótuni, vit liva á.

Eg síggi meg sjálva aftur í einari av mammunum í frásøguni, sum roynir at skilja hetta, sum roynir at gera onkrar smáar broytingar og ábøtur, sum hon heldur kanska fara at hjálpa, men tann unga dóttirin heldur ikki, at mamman ordiliga hevur skilt boðskapin, og soleiðis kenni eg meg eisini viðhvørt, eitt sindur maktaleysa, tí hvat kann eg gera?

Tá eg komi inn í Á-handilin er tað fyrsta, eg síggi, ein spann frá Amnesty, har tú kanst leggja stearinljósstubbar í, sum síðan verða smeltaðir og brúktir aftur. Tá eg havi keypt mítt økologiska kaffi, grótbreyð og annað mangt, so varnist eg, at eg, sum ikki einaferð, havi gloymt at taka tasku við mær. Men hvat? Ráð eru fyri tí, tí nú kanst tú lána tær eitt net í handlinum, sum er seymað úr endurnýtslutilfari, tað kann hava verið eitt tjald á G ella ein dúkur á Hafnia ella okkurt heilt triðja. Hetta er eitt genialt hugskot. Hattin av fyri Dugna og Á!

Ein dropi í havinum kanska, men kann kortini, sum tey siga í lýsingini av átakinum, verða við til eina hugburðsbroyting.

Var á fundi eitt kvøld í vikuni, góður fundur og nógv góð hugskot vóru at hoyra, men so vóru tað tey, sum við grátirødd tosaðu um, hvussu vánaligt alt var í kommununi, hvør skal siga: her lades alt håb ude.

Her hugsi eg beinanvegin, hví grenja, hví ikki bróta upp um armar og fara í gongd við tað, sum man heldur eigur at broytast og betrast. Broytingar koma ikki eftir einum degi, men tað letur seg altso gerast.

Fyrsta treyt er, at vit eru góð við okkara bygdir í kommununi, at vit ikki tosa niðursetandi um alt, sum fer fram, og bara draga tað fram, sum ikki virkar. Tí sjálvandi er nógv, sum ikki virkar, og sum átti at verið betri. Sjálv kann eg blíva frá mær sjálvari av irritatión yvir allar fløskurnar og dósurnar, sum verða tveittar inn í mín garð aftaná eitt vikuskiftið, men hinvegin, so sigi eg við meg sjálva: gott er, eg samli tær saman og selji tær í Rúsuni (tað eru ikki sodavatnsfløskur, skal eg heilsa og siga) ella eg kann forera SÍ fløskurnar, so tey fáa nøkur oyru. Ella eg kundi gjørt mítt arbeiði betri í kommununi og sett fleiri ruskíløt upp!

Eg øsi meg hvønn dag yvir hundalortar í garðinum, tí eg fái vitjan hvønn morgun av einum haltandi svørtum hundi, sum hevur misskilt okkurt viðvíkjandi mínum garði, tí hann heldur hann vera eina vesikummu. Eg kann sjálvandi leggja meg á lúr og renna eftir hundinum og tveita okkurt eftir honum, ella eg kann gremja meg inni á sørvágsbólkinum á facebook, væl at merkja uttan úrslit, men lívið er ov stutt til grenja, so í staðin havi eg keypt mær plasthandskar og taki hundalortarnar upp sjálv. Ikki nøkur ynskistøða, betur var, um hundaeigarin fór sær ein spasseritúr við sínum hundi og hevði plasthandskar við. Ein fullkomin win win støða, tí so slapp eg undan lortaarbeiðinum, og hundaeigarin og hundurin fáa báðir motión.

Tað eru tekin í sól og mána, at okkurt er við at flyta seg, og okkurt hevur enntá flutt seg fyri langari tíð síðan. Tá kommunan fyri fleiri árum síðan fekk sett í verk at hita skúlan við sjóhita, var tað slóðbrótandi í allar mátar. Tá fólk nú fara at savna tálg og brúka hana í staðin fyri oljuna í nýggjársblikkunum, er tað vegna vaksandi tilvit um náttúru okkara og eitt ynski um at fara væl um. Tá ið vit sita á bygdaráðsfundi og taka fram spurningin um, hvussu okkara komandi kommunalu bygningar skulu hitast, so er tað eisini vegna eina hugburðsbroyting, sum er farin í gongd.

Nú verður skjótt kommunuval, og eg ætli mær at stilla upp aftur. So fæst at síggja, um borgarar halda, at eg kann gera nakra nyttu í fýra ár aftrat. Eitt er vist, ein grøn kommuna stendur hægst á mínum ynskilista. Vit eru farin í gongd, men vit kunnu gera nógv meira. Kommunan eigur at lurta eftir fólki, sum veruliga hava nakað upp á hjarta fyri at betra um umhvørvið og skapa betri trivnað. Vit gera tað longu í ein vissan mun, men kanska áttu vit at havt eina nógv meira tilvitaða støðu til okkara umhvørvi, tí hetta er eitt álvarsmál, sum vit hava ábyrgd av øll somul.

En dåre skriver sit navn alle steder

Salmebog. Et udvalg for skole og hjem

Eg eri farin down memory lane nú í einingi, og eisini av at syngja morgunsang saman við Phillip Faber hvønn morgun.

Eg varð biðin herfyri at siga lærarum frá um at ganga í skúla í Sørvági, men av koronasóttini bleiv hetta sjálvandi avlýst, men nú havi eg sitið og hugsað eitt sindur um skúlan í trýssunum í Sørvági.

Lærarin, sum eg ræddist allarmest av øllum, var DD, og eg var neyvan einsamøll at døma eftir brotnum nasum, avskrøddum oyrum, heilaskjálvtum og øðrum.

DD varð settur sum lærari í skúlanum eina tíð, tá ið onki fantilsi var á skúlagongd í bygdini. Hann tók sína uppgávu upp á seg í størsta álvara og kravdi militert disiplin og lýdni. Man skal ikki tala ilt um tey deyðu, so eg skal spara lesaranum fyri allar tær túsundtals anekdoturnar, ið eru um DD.

Løgið, tað er við DD næstan sum við Knut Hamsum. Tú kanst ikki lata vera við at halda, at Knut Hamsum dugdi meistarliga væl at skriva, men for ólukkan, maðurin var nasistur, sama er við DD, hann hevur lært meg so ómetaliga nógvar danskar sálmar, umframt at hann var søguforteljari av guds náði, men for ólukkan, maðurin var harðligur, fyri at siga tað milt.

Tá ið Phillip Faber stemmar í at syngja morgunsálmar, ja, so nýtist mær als ikki at hyggja at tekstinum, tí eg dugi teir allar uttanat.

Vit áttu øll Salmebog. Et udvalg til brug i skole og hjem eftir J. Heltoft.

í bókini eru 187 sálmar, men vit sungu ikki allar, tí bókin var fyrst og fremst brúkt til morgunsang, so tær fyrstu 37 bls. eru gular og skitnar og kloddutar av at verða blaðaðar aftur og fram, aftur og fram hvønn einasta morgun. Tað var parturin Morgen og aften, har vit sjálvandi sungu Morgen-partin: Den signede dag, I østen stiger solen op, Nu vågne alle Guds fugle små, Morgenstund har guld i mund, Se, nu stiger solen og onkra einstaka ferð Kirkeklokke! mellem ædle malme ella Lyksalig, lyksalig, alt meðan DD fílaði á violinina.

Gud náði tann arma syndara, sum ikki hevði Salmebog við, og gud náði tann arma syndara, sum ikki hevði lummaturriklæði við, tí tá eg gekk í skúla hjá DD, so skuldu vit prógva, at vit høvdu lummaturriklæði við, sjálvt um tað vóru nógv ár síðan, at børn vóru givin at snýsa sær upp í troyggjuermarnar. Vit byrjaðu hvønn morgunsang við at lyfta sálmabøkurnar upp og veittra við lummaturriklæðnum millum blaðsíðurnar.

Mín sálmabók er í heilum líki, um enn kloddut, men eg kann ímynda mær, hvussu bókin hevur sæð út hjá teimum, sum altíð gloymdu lummaturriklæðið eftir. Har varð resolutt skrødd ein síða út úr bókini, so varð hon flutt upp úr síðunum, og har varð veittrað so hart og títt við bókini undir nøsini á DD, tá ið hann kom framvið, at teir gingu teknaranum hjá Anders And ein skarpan gang. Eg hugsi um strikurnar, sum skuldu vísa ferð …

Tað er so løgið, at tú, hóast tú hevur gingið í einum langt frá pedagogiskum umhvørvi, ja, kanska heldur í einum strongdarframkallandi umhvørvi, so havi eg altíð elskað teir donsku sálmarnar og eisini teir væl týddu føroysku, sum altso ikki fingu innivist í skúlanum, meðan DD ráddi fyri borgum. Ingemann, Brorson, Grundtvig, Kingo og Blicher vóru lýsandi stjørnur í mínum hugaheimi, tá sum nú.

En dåre skriver sit navn alle steder, var pápi mín vanur at siga. Eg síggi, at eg havi skriva mítt navn tríggjar ferðir á heitisblaðið, men eg kann vissa lesaran um, at tað má hava verið aftaná, at DD er farin úr skúlanum, ella tá ið hann meira at kalla gekk í barndømi.

Teir donsku sálmarnar, eg ikki lærdi í Sørvágs skúla, lærdi eg í kirkjuni, tí sjálvt eftir at føroyskt varð viðurkent sum kirkjumál – eisini í Sørvágs kirkju, so slapp DD at hava deknagudstænastu í kirkjuni eina ferð um mánaðin – á donskum, sjálvandi.

Nóllywood

 

Filmsframvísing var í bygdarhúsinum í Nólsoy í gjár. Ein av okkara ungum í familjuni, Dina Poulsen, hevði verið á skeið úti í Nólsoy í filmsgerð. Klappari var hon, og tað hevur sanniliga stóran týdning fyri filmsgerðina, annars kann lættliga sperðil koma í, tá klipt verður.

Filmurin æt nakað so vaksið sum Til deyðin okkum skilir. Tey høvdu arbeitt við suspense, krimi, spenningi og nógvum øðrum ræðuliga óhugnaligum tingum.

 

Her stendur ein partur av filmsfólkunum uttan fyri Á í Nólsoy, sum sjálvandi hevði latið upp, sjálvt um tað var sunnudagur. Har vóru jú kundar uttanfyri!

 

Øll verða bjóða vælkomin við hesum skeltinum. Gud viti, um eg hevði fingið Sørvágs bygdaráð at sett slík skelti upp í mínari bygd.

Eg havi ongantíð verið í Nólsoy fyrr, og eg má siga, at eg var hugtikin. Eg veit ikki, hvussu tú lýsir hesa bygdina rættvíst, men tað er okkurt slag av blandi við skemtingarsemi, vágafýsni, kreativiteti, skítáhvat hini siga, finnuppá, fáatað stuttligastaburturúrøllum. Havi ongantíð verið í so sermerktari bygd áður, má eg siga.

Bara skeltið NÓLLYWOOD, eg meini so við, bygdaráðið í Nólsoy má vera mega við uppá alt! Á forrestin, bygdaráðið í Nólsoy er í Havn …

Her er nýtt og gott gamalt blandað saman, og væl er blandað.

 

 

Har koyrdi ongin bilur, meðan eg var har, men nakrir stóðu parkeraðir ymsa staðni. Hinvegin koyrdu nakrar trillubørur, og tað vóru ikki bara onkrar trillubørur, men heilt serliga trillubørur. Vit hugsaði eina góða løtu, um vit skuldu taka okkum eina at hava við til Pridina, men hinvegin, man eigur ikki at stjala, og tað ber til at stjala hugskotið og gera sær eina sjálv.

 

 

Og eigur tú ikki húsdýr ella bara ikki tímir at passa tey, ja, so kanst tú bara seta tær standmyndir av teimum úti í garðinum. Tað er eisini so ólukksáliga nógv lættari, tá tú skalt út at ferðast, tú sleppur undan at plága gud og hvønn mann um at passa hesi ólukku dýr.

 

 

Ja, sjálvt nakað so einkisigandi sum ein parabol, fær heilt aðrar dimensjónir, ja, tú verður reint út sagt, so glað av at hyggja at fótbólti, tá tú hevur so stuttliga parabol!

 

 

Trý støð eru at fara inn í og fáa tær upplýsingar, sauna, sova, eta, drekka og hoyra tónleik. Trý støð í hesari megalítlu bygdini, sum bara telur eitt sindur meira enn 200 fólk.

Fyrst vóru vit í Kaffistovuni, og eg fekk kaffi og apple pie, og mátti klípa meg í armin, tí eg helt meg vera á onkrari kaffistovu á Nørrebro – vegansúpan og you name it. Har var alt! Og vit endaðu sjálvandi í Maggies, og tað gjørdu so mong onnur eisini.

Bara eitt vesi er á Maggies, og tað er fyri øll, tað boðar myndin á hurðini frá av einari kvinnu, sum eg ikki kenni, og Frank Zappa. Og tá hugsað verður um tað, so eru ørindini inni á slíkum staði nøkulunda eins, hvat kyn tú so ert, ella um tú ert eitt kyn í heila tikið.

Og hevur tú havt okkurt at dragast við inni á Maggies, so kanst tú bara stinga trupulleikarnar eitt vist stað, áðrenn tú fert út.

 

 

Eg hevði als ongar trupulleikar í Nólsoy, tvørturímóti, og filmurin var fínur! Og Dina Poulsen helt, at hendan vikan í Nólsoy var sera øðrvísi enn vikan, hon eina ferð hevði verið á Zarepta. Og hon ætlar sær aftur –

Til Nóllywood, altso.

Nykur í neon

Foto: Magda Guttesen

Sunnudagin var flott avdúking niðri við Sørvágsvatn av nykinum í skapi av hesti, sum listamaðurin Pól Skarðenni hevði gjørt.

Vit vóru øll so hjartansglað og fegin, fingu kaffi og kakur, børn vóru sloppin við at fylla grót í nykin, har var sangur, talur og leikur og ein rúgva av fólki samankomið at síggja hesa stóru hending, sum hitaði okkum hjartarøturnar hesa køldu ársins tíð.

Men gleðin var stokkut, tí nú fingu vit at vita á facebook, at vit, sum dámdu nykin, vóru skít etandi býtt, høvdu als ongan estetiskan sans ella skil fyri list, what so ever.

Vit høvdu gloymt at spurt tey listakønu, hvat vit skuldu gera.

Mær rann í huga, at eg akkurát hevði verið í útvarpinum og tosað um mín alsk til kommunismu, og hóast nógv vatn er runnið í ánna síðan, og nógvar lívsáskoðanir fingið eitt skot fyri bógvin, so minti hetta meg so ólukksáliga nógv um kravið í Sovjetsamveldinum og Kina aftaná kollvetingina. Kravið um at list skal dikterast av statinum, tú sleppur bara ikki at hava tína egnu hugsan um list, men skal fylgja einum ávísum ráki, sum onkur annar dikterar.

Spurningurin er so – er EITT ráðandi listarák í Føroyum, sum vit øll skulu hella okkum til?

Ikki veit eg, vit landsbýtossar – okkum dámar væl nykin, og neonið situr væl til øll hini ljósini á og rundan um flogvøllin. Eg meini so við – hava tit nakrantíð koyrt eftir vatnavegnum fram við Sørvágsvatni um kvøldið, beint áðrenn eitt flogfar setir seg – nei – ha? Men eg skal heilsa og siga, at har er neon, so tað battar!

So nykurin er komin fullkomiliga til sín rætt – og vit eru hjartansfegin – eisini í kommununi.

 

I-landstrupulleikar

Eru nú vespur komnar til Sørvágs, dreparasniglar …?

Hetta upptekur okkum, í grundini meira enn flóttafólkastreymin úr Sýria og rasistiskar mótmælisgongur í Charlotteville.

Onkur hevur sæð eina vespu uttan fyri Á. Tað rennur mær kalt niður eftir bakinum. Og eg, sum helt meg vera varda fyri slíkum skriðdjórum!

Sá eina tvístertu undir stovuloftinum nú ein dagin, hon hekk har og sá sær løgir at loypa niður í hárið á mær og haðani so beint í oyrnagangirnar. Jesus Christ, tað er farligt at liva!

Um kvøldið fái eg ikki koyrt vindeyga upp í heimara enda á stovuni, tí har húsast heygsmenn, slíkar menn, sum eg als ikki vil hava inn til mín um kvøldið.

Ja, her hendir mangt óhugnaligt í Sørvági. Og kortini veksur fólkatalið og skjótari enn í Vága kommunu, so alt er ikki bara ringt.

Í garðinum hava smáir, grønir ormar etið mær bløðini á einum træi, og sniglar eru farnir undir at eta seg ígjøgnum rabarbubløðini, tó so er tað helst teir góðu, gomlu, gráu føroysku sniglarnir ella tær væl kendu svørtu sniglarnir við tí prýðiliga navninum Arion ater og ikki hitt beistið Arion lusitanicus;  bara navnið sigur mær, at hetta er ein lúshundur.

Puff Huff.

Skaðafrøin leingi livi!

Ongin frøi kitlar meira enn skaðafrøin.

Nú katedralurin í Suðuroynni bleiv til eitt gement mentanarhús, gleðast vit norðanfyri og kasta upp á nakka: hvør hevði væntað annað?

Saltsiloin liggur jú ikki í Havn, so tað er ikki loyvt at gleðast saman við suðringum um, at projektið loksins fer at síggja dagsins ljós.

At so kanska væntanirnar eru vorðnar meira realistiskar, er helst ikki eindømi fyri hetta projektið.

Sjálv vil eg siga, at hetta er eitt megnartak, suðringar hava tikið, og tað eiga vit at gleðast um og ikki sita og gníggja okkum í lógvunum av skaðafrøi og við tí so úttugda setninginum á varrunum: Hvat segði eg!

Tað er alla æru vert, at hetta er eydnast hjá teimum á Tvøroyri. Og hví skulu vit gremja okkum um, um raksturin man fara at vera skynsamur ella ikki? Latið kassameistaran í Saltsiloini grunda yvir tað og latið okkum onnur ynskja teimum í Suðuroynni hjartaliga til lukku!

Borgararøkt

Tú hoyrir tað dag og dagliga. Fyri at trívast á einum arbeiðsplássi, so má leiðslan syrgja fyri starvsfólkarøkt.

Soleiðis eigur eitt kommunustýri eisini at hugsa!

Vit gleðast sjálvsagt yvir, at fleiri fólk eru flutt til Sørvágs kommunu, men ikki ber til at hvíla á lauberjabløðunum, men støðugt má arbeiðast fyri at skapa upplivingar og betri karmar fyri borgararnar í kommununi.

Og tá eg hugsi borgarar, hugsi eg sørvingar, bíggjarfólk, gásadalsfólk og fólk í Mykinesi. Eg hugsi børn, ung og vaksin, fólk, ið er fødd og uppvaksin her, fólk, ið eru flutt higar aðra staðni frá í Føroyum og tey, ið eru flutt úr øðrum londum higar.

Hetta við borgarum úr øðrum londum er eitt heilt kapittul fyri seg, sum Sørvágs kommuna ikki hevur gjørt nógv við. Her má staðiliga koma vend í! Ein, sum hevur tikið trupulleikan upp, er Sørvágs skúli, sum hevur havt undirvísing í føroyskum fyri útlendingum, men her sakna vit kommununa sum viðspælara. Her kann gerast so ómetaliga nógv meira eisini.

Nógv hevur verið gjørt fyri at fríðka um, og tøkk fái kommunan fyri tað, men eg sigi tað sama sum, tá eg stillaði upp til seinasta kommunuval, at rammurnar mugu fyllast út.

Borgararøkt er bæði at hava eitt gott stað at búgva, at skil er á kloakkviðurskiftum, at spæliøki eru fyri børnini, har tey ikki eru í vanda fyri at verða yvirkoyrd, at barnagarður og skúli eru í góðum standi, at útróðarmenn hava tað, sum teimum nýtist á kaiini, at vit skulu kenna okkum trygg á staðnum.

Hetta eru teir meira at kalla fysisku karmarnir, men líka neyðugt er at hava innbúgvið í besta standi. Hava vit brúk fyri vitjanarvinum? Kunnu vit skipa fyri dansi fyri børnum undir skúlaaldur? Ber til at hava skreiðibreyt í svimjihylinum? Kunnu vit skipa fyri upplestri fyri gomlum á ellisheiminum? Skipa fyri sambinding á bókasavninum? Jogaundirvísing, hevði tað verið nakað? Víðka skránna fyri kvøldskúlaundirvísing saman við Vága kommunu, so tilboðini verða enn fleiri? Taka mentanarkvøldini upp aftur?

Hetta og mangt annað er neyðugt fyri at hava trivnaðin í hásæti í einari kommunu. Eg eri ikki so góðtrúgvin at halda, at alt kann gerast í einum, og helst fer alt ikki at vera líka væl umhildið, men eg haldi, at vit eiga at hugsa nýtt, alla tíðina at royna.

Vit síggja longu nú, at tað ber til. Tilboð eru til pensjónistar: dansur og fimleikur td. Holgar er trúliga yviri á Sýnini og spælir fyri teimum gomlu, nakað sum ikki ber til at seta nóg høgan prís uppá. Ítróttur og sunnudagsskúli er eisini nakað, sum nógvum dámar væl.

Eitt, sum eg legði dent á seinast, og sum eg aftur fari at nevna nú, er kunning til borgarar og møguleiki fyri at fylgja við og geva sína áskoðan til kennar. Kommunan hevur heimasíðu, vit fáa eina ársfrágreiðing eina ferð um árið, og øll kunnu fara á bygdaráðsfund at lurta eftir tí, ið verður tikið upp til viðgerðar. Nógv meira kann gerast, stórmál eiga at koma fram á borgarafundum, heimasíðan kann útbyggjast nógv meira. Tað er alneyðugt at lurtað verður eftir borgaranum, og at borgarin fylgir við í arbeiðinum, ið fer fram í kommununi. Tað er neyðugt fyri at styrkja fólkaræðið og neyðugt fyri at hava nøgdar borgarar.