Nóllywood

 

Filmsframvísing var í bygdarhúsinum í Nólsoy í gjár. Ein av okkara ungum í familjuni, Dina Poulsen, hevði verið á skeið úti í Nólsoy í filmsgerð. Klappari var hon, og tað hevur sanniliga stóran týdning fyri filmsgerðina, annars kann lættliga sperðil koma í, tá klipt verður.

Filmurin æt nakað so vaksið sum Til deyðin okkum skilir. Tey høvdu arbeitt við suspense, krimi, spenningi og nógvum øðrum ræðuliga óhugnaligum tingum.

 

Her stendur ein partur av filmsfólkunum uttan fyri Á í Nólsoy, sum sjálvandi hevði latið upp, sjálvt um tað var sunnudagur. Har vóru jú kundar uttanfyri!

 

Øll verða bjóða vælkomin við hesum skeltinum. Gud viti, um eg hevði fingið Sørvágs bygdaráð at sett slík skelti upp í mínari bygd.

Eg havi ongantíð verið í Nólsoy fyrr, og eg má siga, at eg var hugtikin. Eg veit ikki, hvussu tú lýsir hesa bygdina rættvíst, men tað er okkurt slag av blandi við skemtingarsemi, vágafýsni, kreativiteti, skítáhvat hini siga, finnuppá, fáatað stuttligastaburturúrøllum. Havi ongantíð verið í so sermerktari bygd áður, má eg siga.

Bara skeltið NÓLLYWOOD, eg meini so við, bygdaráðið í Nólsoy má vera mega við uppá alt! Á forrestin, bygdaráðið í Nólsoy er í Havn …

Her er nýtt og gott gamalt blandað saman, og væl er blandað.

 

 

Har koyrdi ongin bilur, meðan eg var har, men nakrir stóðu parkeraðir ymsa staðni. Hinvegin koyrdu nakrar trillubørur, og tað vóru ikki bara onkrar trillubørur, men heilt serliga trillubørur. Vit hugsaði eina góða løtu, um vit skuldu taka okkum eina at hava við til Pridina, men hinvegin, man eigur ikki at stjala, og tað ber til at stjala hugskotið og gera sær eina sjálv.

 

 

Og eigur tú ikki húsdýr ella bara ikki tímir at passa tey, ja, so kanst tú bara seta tær standmyndir av teimum úti í garðinum. Tað er eisini so ólukksáliga nógv lættari, tá tú skalt út at ferðast, tú sleppur undan at plága gud og hvønn mann um at passa hesi ólukku dýr.

 

 

Ja, sjálvt nakað so einkisigandi sum ein parabol, fær heilt aðrar dimensjónir, ja, tú verður reint út sagt, so glað av at hyggja at fótbólti, tá tú hevur so stuttliga parabol!

 

 

Trý støð eru at fara inn í og fáa tær upplýsingar, sauna, sova, eta, drekka og hoyra tónleik. Trý støð í hesari megalítlu bygdini, sum bara telur eitt sindur meira enn 200 fólk.

Fyrst vóru vit í Kaffistovuni, og eg fekk kaffi og apple pie, og mátti klípa meg í armin, tí eg helt meg vera á onkrari kaffistovu á Nørrebro – vegansúpan og you name it. Har var alt! Og vit endaðu sjálvandi í Maggies, og tað gjørdu so mong onnur eisini.

Bara eitt vesi er á Maggies, og tað er fyri øll, tað boðar myndin á hurðini frá av einari kvinnu, sum eg ikki kenni, og Frank Zappa. Og tá hugsað verður um tað, so eru ørindini inni á slíkum staði nøkulunda eins, hvat kyn tú so ert, ella um tú ert eitt kyn í heila tikið.

Og hevur tú havt okkurt at dragast við inni á Maggies, so kanst tú bara stinga trupulleikarnar eitt vist stað, áðrenn tú fert út.

 

 

Eg hevði als ongar trupulleikar í Nólsoy, tvørturímóti, og filmurin var fínur! Og Dina Poulsen helt, at hendan vikan í Nólsoy var sera øðrvísi enn vikan, hon eina ferð hevði verið á Zarepta. Og hon ætlar sær aftur –

Til Nóllywood, altso.

Okkurt, sum letur seg upp

Viðhvørt hendir so nógv spennandi í senn, at tú ert noydd at velja. Í gjár kundi eg velja ímillum at hoyra fyrilesturin hjá Hanusi Kamban um Leonard Cohen ella fara í biograf at hyggja at Ludo hjá Katrini Ottarsdóttur.

Eg veit av góðum grundum ikki, hvussu fyrilesturin var, men eg kann siga fyri vist, at filmurin var framúr góður.

Hann var væl filmaður, litir og ljós riggaði væl, setti bæði tað vakra og óhugnaliga í perspektiv. Hann var væl spældur, og søga og spæl fekk væl fram, hvussu trupult tað kann vera hjá einum barni, sum livir sum lús ímillum tvær negl.

Treyðugt so, hasir fuglarnir kundu kanska verið færri, og tilsipinging til fuglarnir hjá Hitchcock var kanska í so beinleiðis, men hinvegin so vóru tað kanska fleiri av yngru hyggjarunum, sum ikki hugsaðu um Hitchcock.

Eg veit ikki, um ein slíkur filmur verður kallaður psykologiskur thrillari, okkort sovorðið kanska, men síðukvinnan og eg lupu sjóleysar uppfrá, einaferð tá brim brast móti klettunum. Helst var tað kombinatiónin millum tað øgiliga seina spælið og tey knappligu ljóðini. Onkur hevði eisini á orði aftaná úti í klubbagarðinum, at júst ferðina á filminum vart tú noydd at venja teg við, tí at vit eru so stúvstappað við high speed ferð í amerikaniseraðum filmum.

Jú, vit stóðu eina góða løtu í klubbagarðinum og tosaðu um filmin, og bara tað sigur mær, at hann ávirkar, tí tað ger hann!

Tað er onkursvegna hetta her við hesari at síggja til friðsæluni og einum óttafullum spenningi: nær sigi/ geri eg nakað, sum kann útloysa eina katastrofu. Kom at hugsa um eina yrking hjá Märtu Tikkanen, har hon sigur um sonin, sum ræðist tað, sum kann henda við tí alkoholiseraða pápanum:

”Hann óttast altíð

hann óttast altíð vanlukkuna

sum hann veit kemur

hann veit bara ikki nær”

 

og tá so vanlukkan er hend:

 

”Nú er ikki neyðugt

hjá mær at órógvast

nú er tað hent

sigur hann”

(Kærleikssøga aldarinnar, Laura Joensen týddi)

Eg haldi, at mest sigandi senan í øllum filminum var tann, har læknahjúnini seta seg niður eftir at hava tosað við gentuna og pápan, og læknin sigur: Sum tað er synd í hasum manninum, og konan sigur: Sum tað er synd í hasari konuni!

Eg haldi, at Katrin Ottarsdóttir fekk fram, at vit mugu ansa eftir børnunum. Eg haldi ikki, at hennara ætlan er, at vit skulu taka partí fyri einum ella hinum partinum, tvørturímóti; tá tú ert barn og livir í trongum umstøðum, so kennist tað helst soleiðis sum tey reyðu húsini mitt í øllum tí grøna vakurleikanum og kirkjuni beint við, men kortini og tvørtur ímóti allari friðsæluni so ert tú fullkomiliga einsamøll og hjálparsleys.

Her hjá mær er fjálgt og lýtt,

kæra góða barnið mítt.

Meðan eg í vøggu haldi,

er tað, sum tað størsta valdið

upp í hond var givið mær –

(Hans A. Djurhuus: Vøgguljóð)

 

Eg fari ongantíð aftur at hyggja at húsunum á Høgnamørk við somu eygum …

 

Nikifor

Sá ein heilt einastandandi film í gjár inni á Cinemateket. Mój Nikifor, æt filmurin, sum er polskur, gjørdur í 2004. Leikstjórin er Krzysztof Krauze. Nikifor var naivistiskur málari, og í filminum verður hann spældur av tí yvir 80 ára gomlu sjónleikarakvinnuni Krystyna Feldman. Eitt bragd, hon varð heiðrað við á Gdynsk filmfestivalini.

Nikifor var føddur í býnum Krynica í 1895 og doyði í 1968. Hann livdi fra hondini í munnin alt sítt lív, var hildin at vera evnaveikur og analfabetur. Ikki fyrr enn seint í lívinum var funnið útav, at tungan var næstan samanvaksin við góman, og tað var orsøkin til, at hann næstan ikki tosaði.

Filmurin snýr seg um seinasta part av lívinum hjá Nikifor. Í 1960 fór málarin Marian Włosiński, sum eisini búði í Krynica, undir at betra um korini hjá Nikifor.

Hetta er ein hjartanemandi lýsing av at Marian, sum í grundini offrar seg fyri tí gamla málaranum, sum ikki er væl sæddur, fólk eru bangin fyri honum, hann hevur eina løgna medferð, og so er hann sjúkur av tuberklum og kann smitta.

Marian, sum í fyrstani er irriteraður inn á henda gamla løgna mannin, verður at enda góður við hann og tryggjar honum ein hampuligan lívsenda. Tá ið Marian hevur skipað fyri, at ein stór umfatandi listaframsýning av verkum hansara verður á Zachęta- gallarínum í Warszhawa, er Nikifor so ússaligur, at hann ikki orkar at ganga upp trappurnar á savninum, og Marian noyðist tí at bera hann sum eitt barn.

Nikifor hevur ikki nógv gott at siga um listaverkini hjá Marian, hann sigur alla tíðina, at Marian ikki dugir at mála, so tað er ikki upp á rós, at hesin ungi listamaðurin roynir at pjøssa upp á tann gamla listamannin. Tí lætnar tað fyri hjartanum á okkum áskoðarum, at Nikifor á deyðastrá sigur við Marian, at hesin kortini dugir at mála. Ein hóskandi tøkk til eitt menniskja, sum hevur roynt at vísa næstakærleika og virðing fyri einum øðrum  menniskja.

Eg hugsaði alla tíðina um okkara naivistiska málara Frimod Joensen, tá eg sá henda filmin. Frimod var úr Bursini á Sandi, hann fekk eisini ein vælgerara, sum hjálpti honum at sleppa at mála. Bursan var ikki hildin at vera væla hús á Sandi, men har var fult av kreativiteti og lívi, og man ikki Frimod akkurát sum Nikifor hava teknað bæði á kaffipakkar og pappeskjur, tí hann bara noyddist at tekna.

Filmurin er heilt einastandandi væl upptikin. Hann fer fram fyri mesta part um veturin, tá kavin liggur meturhøgur alla staðni. Myndirnar eru sum gomul postkort, tú plagdi at fáa um jólini, hvítt, ljósablátt, fantastisk panorama. Náttúran er framúr vøkur og stórsligin. Tríggir grundlitir ganga aftur, gul hús, hvítur kavi og reyð fløgg og so tann reyði bilurin hjá Marian mitt í øllum tí hvíta.

Her er ein biti av filminum: Enjoy!

War

War-huh
What is it good for?
Absolutely nothing
Say it again

Soleiðis endar filmurin, har Jack Black spælir Gulliver, sum kemur til Pinkulingaland.

Bókin hjá Jonathan Swift er filmatiserað til bæði biograf og sjónvarp fleiri ferðir. Hetta var so tann seinasta útgávan, sum eg og Rannvá og Simona vóru til í vikuni.

Hvør kann standa ímóti hesum setninginum: Omma, er tað ikki ræðuliga langt síðani, vit vóru í Sunset og ótu.

Jú, jú, bedýrar omman og fer fresandi oman í býin eftir báðum ommudøtrunum og so í SMS at eta. Síðan oman í Havnar bio, har tær sjálvandi hvørki eru mettar ella hava slókt tostan, so neyðugt er at fylla posar við bommi og blikk við kola at hava inn við.

Filmurin var ikki nakað meistaraverk, men bara heilt skemtiligur. Og so fór eg at hugsa um Gadaffi eisini. Ja, spyr hví. Helst tí at har var kríggj í pinkulingalandi, júst sum í Libya. Men kongurin í Pinkulignalandi var øgiliga easy going, yvirhøvur ikki sum Gadaffi og avkom hansara.

Viðhvørt undrar man seg yvir, um Gadaffi familjan man hava livað í einari bløðru øll hesi 40 árini, hann hevur sitið við valdið.

Tá alt er yvirstaðið, Gulliver hevur fingið skil á damutrupulleikunum og ætlar sær heim aftur, so ætla pinkulingarnir og grannarnir Gud hjálpi tú mær aftur at berjast. Næstan sum hjá monnunum hjá Obama í Irak; har er eisini svarta morð í heilum, so Obama torir næstan ikki at taka hermenninar heim.

Og sum ein annar Obama ger Gulliver alias Jack Black at enda ein dans við sangi, har hann hartar íbúgvarnar og spyr, hvat í Jesusar navni teir berjast um:

War-huh
What is it good for?
Absolutely nothing
Say it again

Helst skal meira til enn at dansa henda dansin fyri krígsharrunum, men hann verður ikki minni sannur av teirri orsøk.

Soleiðis fáa vit so nógv ymiskt burtur úr tí sama, tí eg trúgvi neyvan, at Rannvá og Simona hugsaðu um Gadaffi.

Una Giornata Particolare

Havi hugt at einum gomlum filmi í kvøld á dvd´num.

Keypti hann í Tiger við Ráðhúsplássið, sum úttalast Tier og ikki sum enska Tiger. Tað vildi mín fitta dóttir Turið vera við, og tað hóast eg vísti á, at eg ikki sá serliga nógv inni har fyri 10 kr. Tað mesta kostaði minst 20 kr.

Men har vóru nógvir góðir filmar til sølu, skuldi eg heilsa og siga, um nakar tykkara fer har framvið.

Nå – aftur til filmin. Hann varð gjørdur í 1977, og høvuðsleikararnir eru Sophia Loren og Marcello Mastroianni.

Tá biografur var í Søvági sá eg ofta filmar, har Marcello Mastroianni og Sophia Loren spældu. Í grundini sóu vit nógvar sera góðar filmar í Sørvágs Bio, nú eg komi at hugsa um tað, og Marcello var ein, eg helt vera rættiliga lekkran.

Hann var føddur í 1924 og doyði í 1996.  Hann má hava verið nokkso tilkomin, tá eg havi sitið og slevað í Sørvágs Bio. Eg sigi bara eitt – gott at hann var í Italia og eg í Sørvági, og hinvegin: Gud viti, um hann hevði gjørt tað liðugt við Catherine Deneuve, um eg hevði ligið framvið.

Og Sophia Loren: einaferð tá pápi kom aftur úr Italia, teir høvdu verið í Ibiza eftir salti, hevði hann gangidukkur við til mín og systur mina Anny. Og tær vóru gjørdar við Sophiu Loren sum fyrimynd!

Shit – nú gloymdi eg aftur filmin. Hann var ótrúliga góður. Søgan fer fram, sama dag sum Hitler vitjar Mussolini í 1938. Maðurin og børnini hjá Antoniettu (Sophiu) fara øll í býin at síggja paraduna, og tað gera flest øll onnur eisini. Men eftir er so hon, grannin Gabriele (Marcello) og ein eldri slatritaska.

Ímeðan hetta fer fram, hittast Antonietta og Gabriele. Tey verða væl, Antoinetta er tann einsamalla, forsmádda konan, sum maðurin bara ger við barn og annars als onki leggur í, Gabriele er á sama hátt sum hon einsamallur, men eisini útihýstur, tí hann er homosexuellur. Hann svarar á ongan hátt til fascistisku idealini um mannin, faðirin og soldátin.

Fimurin er tikin upp nærum oman á møtinum millum Hitler og Mussolini. Vit hoyra útvarp alla tíðina, har greitt verður frá, hvat fer fram inni í býnum, og sum tað ikki er nóg mikið, so koyrir slatritaskan ein fascistamarsch frá, sum hoyrist um allar geilar og yvirdoyvir tónleikin, sum Gabriele hevur sett frá, tí hann skal læra Antoinettu at dansa rumba. Hann má bara turrisliga konstatera, at slíkur tónleikur ikki er so góður at dansa eftir!

Hesi bæði møtini millum Hitler og Mussolini og millum Antoinettu og Gabriele gera dagin til nakað heilt serligt  fyri bæði pørini. Una guornata particolare.

Avleiðingarnar av fundinum millum Hitler og Mussolini vita vit alt um. Tað stendur skrivað í søgubokum, men avleiðingin av hinum fundinum millum tey bæði einsamallu er ein heilt onnur. Gabriele hvørvur sama dag, verður tikin og fluttur burtur. Men eftir situr Antonietta við minninum um, at tú hevur virði, sjálvt um tú ikki ert maður, faðir ella soldátur, og so hevur hon lampuna at hyggja at í køkini, sum Gabriele hevur umvælt og bókina um Teir tríggjar muskiterarnar, sum Gabriele hevur givið henni at lesa.

Eg skilji væl, at filmurin vann eina Golden Globe virðisløn.